We francuskim regionie Burgundia leży Cluny. Dziś jest to senne, urokliwe, liczące około 5.000 mieszkańców miasteczko. Ale w wiekach średnich miało ogromny wpływ na życie chrześcijańskiej Europy. W tym miejscu pod koniec X wieku rozpoczęła się odnowa ruchu monastycznego, która wpływała na kondycję ówczesnego Kościoła, jak i na ówczesne życie polityczne.
Opactwo benedyktyńskie w Cluny założył w X wieku Wilhelm I, książę akwitański. Opactwo uzyskało wielkie na ówczesne czasy przywileje – niezależność od władzy świeckiej. Podlegało jedynie władzy papieskiej. W ówczesnej Europie to stanowiło wyjątek i zaowocowało szybkim rozwojem opactwa. W tym okresie wśród duchownych wszystkich szczebli, w tym zwłaszcza biskupów, było znaczne uzależnianie się od władzy świeckiej. Taka sytuacja doprowadzała do różnego rodzaju rozluźnienia w szeregach duchowieństwa. W związku z tym nasilały się głosy nawołujące do naprawy w Kościele. I to w Cluny na nowo nawiązano do reguł św. Benedykta, w której podporządkowanie się Panu Bogu było na pierwszym miejscu. Mnisi poza modlitwą zajmowali się pracą, dbali o biednych. Szybko opactwo w Cluny zaczęło promieniować na inne rejony. W krótkim czasie powstała tzw. kongregacja kluniacka, czyli sieć klasztorów podporządkowana przeorowi z Cluny. Wg niektórych szacunków w XII wieku klasztorowi w Cluny podlegało ok. 2000 innych klasztorów. To stanowiło, że Cluny stało się centrum walki o przywrócenie ładu i dyscypliny wśród duchowieństwa.
Opactwo w Cluny było imponującym przykładem budownictwa romańskiego. Sam kościół klasztorny miał długość 190 m, a w najszerszym miejscu miał 40 m. Przez 400 lat, do czasu wybudowania bazyliki św. Piotra w Rzymie, był największym kościołem. W XIII wieku znaczenie opactwa w Cluny zaczęło maleć na rzecz innych klasztorów, takich jak cystersi. W XVI wieku klasztor splądrowali hugenoci, a dzieła zniszczenia dokonali rewolucjoniści francuscy, którzy wygonili zakonników. Na początku XIX wieku rozpoczął się proces fizycznego niszczenia kompleksu klasztornego w Cluny, nie wyłączając kościoła klasztornego, pięknego przykładu kunsztu budowniczych okresu średniowiecza. Do dzisiejszych czasów zachowało się ok. 10 % kompleksu klasztornego kongregacji kluniackiej.
(rc)
