Żywot świętego Jana Chrzciciela jest szczególnie ważny w tradycji chrześcijańskiej, ponieważ Jan był prorokiem, który przygotował drogę dla Jezusa Chrystusa. Jego życie i działalność są opisane w Ewangeliach oraz w innych pismach Nowego Testamentu.
Narodziny i dzieciństwo
Jan Chrzciciel urodził się około sześć miesięcy przed Jezusem Chrystusem. Był synem kapłana Zachariasza i Elżbiety, którzy należeli do rodu Aarona. Narodziny Jana były zapowiedziane przez Archanioła Gabriela, który objawił się Zachariaszowi podczas jego służby w świątyni w Jerozolimie. Gabriel powiedział, że Elżbieta, mimo swojego podeszłego wieku, urodzi syna, który będzie wielkim prorokiem i przygotuje drogę dla Pana. Zachariasz, początkowo niedowierzający słowom Archanioła, został niemy aż do dnia narodzin Jana, kiedy to odzyskał mowę i wypełniły się słowa anioła.
Misja i działalność
Jan Chrzciciel rozpoczął swoją publiczną działalność na pustyni judzkiej. Nosił odzież z sierści wielbłądziej i żywił się szarańczą oraz miodem leśnym. „Nawróćcie się, bo bliskie jest królestwo niebieskie” (Mt 3,2), tymi słowami wzywał do pokuty i nawrócenia. Udzielał chrztu w Jordanie, który był symbolem oczyszczenia z grzechów. Jan przyciągał do siebie tłumy ludzi, w tym celników, żołnierzy i faryzeuszy, których napominał, aby żyli sprawiedliwie i zgodnie z Bożymi przykazaniami.
Chrzest Jezusa
Jednym z najważniejszych wydarzeń w życiu Jana Chrzciciela był chrzest Jezusa w rzece Jordan. Jan początkowo nie chciał ochrzcić Jezusa, mówiąc: „To ja potrzebuję chrztu od Ciebie, a Ty przychodzisz do mnie?” (Mt 3,14). Jezus jednak nalegał, aby wypełnić wszystko, co sprawiedliwe. Podczas chrztu Jezusa otworzyły się niebiosa, Duch Święty zstąpił na Niego w postaci gołębicy, a głos z nieba powiedział: „Ten jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie” (Mt 3,17).
Krytyka władzy i uwięzienie
Jan Chrzciciel otwarcie krytykował króla Heroda Antypasa za jego niemoralne postępowanie, w szczególności za związek z Herodiadą, żoną jego brata Filipa. Ta krytyka doprowadziła do jego aresztowania i uwięzienia w twierdzy Macheront na wschód od Morza Martwego. Herod obawiał się Jana, wiedząc, że jest on sprawiedliwym i świętym człowiekiem.
Śmierć Jana Chrzciciela
Podczas uczty u Heroda, Salome, córka Herodiady, tańczyła przed gośćmi, co tak spodobało się Herodowi, że obiecał spełnić każde jej życzenie. Zachęcona przez matkę, Salome zażądała głowy Jana Chrzciciela na tacy. Herod, choć niechętny, zgodził się na to żądanie i Jan został ścięty. Jego uczniowie pochowali ciało i powiadomili Jezusa o jego śmierci.
Dziedzictwo i Patronat
Jan Chrzciciel jest uważany za ostatniego i największego proroka Starego Testamentu, który wprowadził ludzi do Nowego Testamentu i przygotował na przyjście Mesjasza. Jego życie i działalność są wzorem poświęcenia i wiernego głoszenia prawdy. Jest czczony jako święty zarówno w Kościele katolickim, prawosławnym, jak i w wielu wspólnotach protestanckich. Jan Chrzciciel jest patronem:

• osób wątpiących,
• pasterzy,
• hodowców owiec,
• więźniów,
• skazańców,
• archidiecezji w Perth (Australia) i Puerto Rico,
• zakonów karmelitów i maltańskich,
• wielu miast i krajów, w tym Jordanii, Malty i Gibraltaru.

Jego święto Narodzenia jest obchodzone 24 czerwca, a wspomnienie męczeństwa, czyli ścięcia, 29 sierpnia.